Wcześniej ustawa o świadczeniach rodzinnych różnicowała warunki do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.
I tak opiekunom osób niepełnosprawnych których niepełnosprawność powstała najpóźniej do 25 roku życia, przysługiwało świadczenie pielęgnacyjne - obecnie 2458 zł. Opiekunowie osób starszych których niepełnosprawność powstała po 25 roku życia mogli liczyć jedynie na specjalny zasiłek opiekuńczy w wysokości - obecnie 620 zł, obwarowany dodatkowo niskim kryterium dochodowym.
Z dniem 23 października 2014 r. na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt K 38/13 (Dz. U. poz. 1443) art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, utracił moc w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności.
Aby uzyskać świadczenie pielęgnacyjne trzeba spełnić warunki wynikające z ustawy a mianowicie:
Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:
- matce lub ojcu;
- opiekunowi faktycznemu dziecka
- osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
- innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności
- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji
- rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
- nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
- nie ma osób o których mowa w pkt 2 i 3 lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
- W przypadku, gdy o świadczenie pielęgnacyjne ubiegają się rolnicy, małżonkowie rolników bądź domownicy, świadczenia te przysługują odpowiednio:
- rolnikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego;
- małżonkom rolników lub domownikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego albo wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym;
Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:
- osoba sprawująca opiekę:
- ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym;
- ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014r.o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów
- osoba wymagająca opieki:
- pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności
- została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu
- na osobę wymagająca opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury
- członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014r.o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów
- na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014r.o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów
- na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Praktyka pokazuje jednak że MOPS-y odmawiają przyznania prawa argumentując iż mimo wyroku TK rząd nie dokonał do dzisiaj nowelizacji ustawy więc ona nadal funkcjonuje.
Jest to argumentacja błędna gdyż wspomniany art. 17 ust. 1b ustawy o ś.r. utracił moc prawną, a orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. W takich przypadkach należy odwołać się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Jeżeli to nie pomoże to należy złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego licząc na sprawiedliwy wyrok. Gra warta świeczki i jeżeli przysługuje Specjalny Zasiłek Opiekuńczy – który skierowany jest do opieki nad niepełnosprawnymi seniorami - to warto trochę powalczyć o wyższe świadczenie pielęgnacyjne.
Zainteresowanym służymy pomocą w zakresie porad jak i w redagowaniu odwołań do SKO oraz skarg do WSA.
Prosimy pisać na adres pomoc-prawna
Przydatne linki:
1. Wniosek o świadczenie pielęgnacyjne
2. Wniosek o specjalny zasiłek opiekuńczy
3. Ustawa o świadczeniach rodzinnych
4. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego
5. Jak napisać skargę do WSA - krok po kroku
6. Wzór skargi do WSA
